Sernik krakowski to perła polskiej cukiernictwa, której receptura sięga początku XX wieku. Ten delikatny deser na kruchym spodzie, z aksamitną masą twarogową i aromatycznymi rodzynkami, był podawany w najlepszych krakowskich cukierniach. Dziś możesz przygotować go w swojej kuchni według oryginalnego przepisu z 1920 roku.
Historia sernika krakowskiego
Sernik krakowski zyskał popularność w dwudziestoleciu międzywojennym, kiedy krakowskie cukiernie rywalizowały o najlepsze przepisy. Był to deser dla wyższych sfer społecznych - delikatny, elegancki i wymagający najlepszych składników. W tamtych czasach twaróg był jeszcze przygotowywany tradycyjnymi metodami, a jajka pochodziły z własnych gospodarstw.
Charakterystyczne dla sernika krakowskiego jest połączenie kruchego spodu z delikatną masą twarogową, wzbogaconą o rodzynki namoczone w rumie. W przeciwieństwie do współczesnych serników, tradycyjny sernik krakowski był pieczony w niskiej temperaturze przez długi czas, co gwarantowało jego jedwabistą konsystencję.
Składniki
Na kruchy spód:
- 200 g mąki pszennej typ 450
- 100 g masła
- 50 g cukru pudru
- 1 żółtko
- Szczypta soli
- 1 łyżka śmietany
Na masę serową:
- 1 kg twarogu półtłustego (przepuszczonego przez sito)
- 200 g cukru
- 4 jajka
- 100 g masła
- 2 łyżki mąki ziemniaczanej
- 1 budyń waniliowy (bez cukru)
- Skórka z 1 cytryny
- 1 łyżeczka ekstraktu waniliowego
Dodatki:
- 100 g rodzynek
- 3 łyżki rumu lub brandy
- Masło do wysmarowania formy
- Bułka tarta do posypania
Sposób przygotowania
Krok 1: Przygotowanie rodzynek
Rodzynki przepłukujemy ciepłą wodą i zalewamy rumem. Odstawiamy na co najmniej 30 minut, aby nasiąkły alkoholem i zmiękły. Przed użyciem odsączamy, ale rumu nie wylewamy - można go dodać do masy.
Krok 2: Kruchy spód
Mąkę przesiewamy z solą. Zimne masło kroimy w kosteczkę i ucieramy z mąką na kruszonkę. Dodajemy cukier puder, żółtko i śmietanę. Szybko zagniatamy gładkie ciasto, zawijamy w folię i chłodzimy 30 minut.
Formę o średnicy 24 cm smarujemy masłem i posypujemy bułką tartą. Ciasto rozwałkowujemy i wykładamy nim formę, tworząc 3-4 cm wysokie brzegi. Nakłuwamy widelcem i wstawiamy do lodówki.
Krok 3: Masa serowa
Twaróg przepuszczamy przez sito lub rozdrabniamy blenderem na gładką masę. Masło ubijamy z cukrem na puszystą masę. Dodajemy żółtka pojedynczo, cały czas ubijając. Wmieszamy twaróg, mąkę ziemniaczaną, budyń waniliowy, skórkę cytrynową i ekstrakt waniliowy.
Białka ubijamy na sztywną pianę i delikatnie łączymy z masą twarogową, mieszając od dołu do góry. Na końcu dodajemy odcedzone rodzynki.
Krok 4: Łączenie i pieczenie
Piekarnik nagrzewamy do 160°C. Masę serową wykładamy na spód i wyrównujemy. Pieczemy około 80-90 minut, aż powierzchnia będzie złocista, a sernik lekko sprężysty w dotyku.
Po upieczeniu nie otwieramy piekarnika przez 15 minut, aby sernik nie opadł. Następnie uchylamy drzwiczki i pozwalamy stygnąć w piekarniku.
Krok 5: Wykończenie
Wystudzony sernik wyjmujemy z formy dopiero po całkowitym ostygnięciu. Przed podaniem posypujemy cukrem pudrem lub polewamy powidłami morelowymi.
Sekrety doskonałego sernika
- Jakość twarogu: Używaj tylko świeżego, wysokiej jakości twarogu. Jeśli jest za wilgotny, odcedź przez noc w sicie.
- Temperatura składników: Wszystkie składniki powinny mieć temperaturę pokojową, aby masa była jednorodna.
- Ubijanie białek: Białka muszą być idealnie ubite - dodają sernikowi lekkości.
- Temperatura pieczenia: Niska temperatura (160°C) zapewnia równomierne upieczenie bez pęknięć.
- Stygnięcie: Sernik powinien stygnąć stopniowo w piekarniku, aby nie pękł.
- Dojrzewanie: Najlepiej smakuje następnego dnia, gdy smaki się połączą.
Warianty sernika krakowskiego
Z polewą czekoladową: Tradycyjnie podawany z delikatną polewą z gorzkiej czekolady.
Z owocami: Można dodać kawałki jabłek lub gruszek do masy przed pieczeniem.
Z migdałami: Zamiast rodzynek można dodać blanszowane migdały.
Bezrodzynkowy: Dla osób nie lubiących rodzynek - zamienić na skórkę pomarańczową.
Podawanie i przechowywanie
Sernik krakowski najlepiej smakuje w temperaturze pokojowej, podawany w cienkich porcjach. Doskonale komponuje się z kawą lub herbatą. Tradycyjnie podawano go z lekko bitą śmietaną lub powidłami.
Można go przechowywać w lodówce do 5 dni, przykryty folią spożywczą. Przed podaniem warto wyjąć go 30 minut wcześniej, aby osiągnął temperaturę pokojową.
Wartości odżywcze
Sernik krakowski to doskonałe źródło wysokiej jakości białka z twarogu, wapnia dla kości oraz witamin z grupy B. Jajka dostarczają lecytyny, korzystnej dla mózgu, a rodzynki - żelaza i potasu. Jedna porcja zawiera około 320-380 kalorii.
Tradycja rodzinna
W wielu polskich domach sernik krakowski był wypiekany na specjalne okazje - imieniny, święta czy rodzinne uroczystości. Przepis często był przekazywany z matki na córkę, z drobnymi modyfikacjami charakterystycznymi dla każdej rodziny.
W dwudziestoleciu międzywojennym sernik krakowski był symbolem elegancji i dobrego smaku. Podawano go w najlepszych domach i kawiarniach, a jego przygotowanie wymagało umiejętności i cierpliwości.
Sernik krakowski według przepisu z 1920 roku to prawdziwy skarb polskiej cukiernictwa. Jego przygotowanie wymaga czasu i precyzji, ale efekt jest naprawdę wyjątkowy. To deser, który przeniesie Cię w czasie i pozwoli poczuć smak dawnej Polski. Spróbuj tego przepisu i przekonaj się, dlaczego sernik krakowski zdobył serca smakoszy na całe dziesięciolecia.